2023 yılında toplanan verginin yüzde 10’u motorlu taşıtlardan alınan özel tüketim vergisinden (ÖTV) geldi. Buna KDV dahil değildir.
Bu şimdiye kadar görülen en yüksek oran. Motorlu taşıtlara uygulanan ÖTV ile devlet 441,2 milyar lira tahsil etti.
Sene başında hedef 203 milyar liraydı. Dolayısıyla motorlu taşıtlardan ÖTV’de hedefin iki katından fazlası toplandı.
Motorlu taşıtlarda ÖTV 2022 yılına göre lira bazında yüzde 164 arttı. Dolar kurundaki artışa rağmen motorlu taşıtlarda ÖTV son bir yılda yüzde 84 arttı.
Türkiye, Avrupa’da ve Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD) üyeleri arasında açık ara yeni kilometreli araç satışında en fazla vergi uygulayan ülke konumunda.
Türkiye, Avrupa’da euro cinsinden araç fiyatlarının en yüksek olduğu ülke. 2022 yılında 27 Avrupa Birliği (AB) ülkesinde 100 euro karşılığında satın alınan bir aracın Türkiye’deki fiyatı 144 euro oldu.
Motorlu taşıtlardan toplanan ÖTV’lere baktığımızda bu durum pek de şaşırtıcı değil. Çünkü %80 ÖTV ve %20 KDV eklendiğinde vergisiz fiyatı 100 lira olan aracın vergiler dahil satış fiyatı en az 226 lira oluyor.
Motorlu taşıtlardan toplanan ÖTV’nin devletin topladığı toplam vergi gelirleri içindeki payı da 2023’te rekor kırdı.
Motorlu taşıtlardan yılda ne kadar ÖTV alınıyor? Motorlu taşıtlardan toplanan ÖTV’nin yüzde kaçı toplam vergi gelirinin yüzdesidir?
Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın verileri, taşıtlardan toplanan ÖTV’nin son iki yılda ne kadar önemli hacimlere ve paylara ulaştığını ortaya koyuyor.
Sonuç olarak, 2023 yılında motorlu kara taşıtlarından ÖTV geliri 441,2 milyar TL oldu. 2022 yılında bu miktar 167,1 milyar liraya ulaştı.
2023 yılı dolar bazında da rekor bir yıl oldu. 2023 yılında motorlu kara taşıtlarından toplanan ÖTV, TCMB yıllık kuru ortalamasına göre 18,6 milyar dolar olarak gerçekleşti. 2022’de bu miktar 10,1 milyar dolardı.
2022 öncesinde en yüksek oran 2021’de 7,5 milyar dolardı. 2023’te de seçim sonrasında dolar kuru hızla arttı.
2000’li yılların başında ÖTV motorlu taşıt gelirleri 2 milyar doların altında kalmıştı. 2015 yılında 6 milyar doları aşan gelirler, 2019’da 2,4 milyar dolara düştü. Ancak daha sonra hızla büyümeye başladı.
Motorlu taşıtlardan toplanan ÖTV’nin dolar bazında son 4 yılda yüzde 675 oranında arttığı görüldü. 2018-2023 yılları arasında son beş yılda ÖTV gelirleri %417 oranında arttı.
Toplam alınan verginin ne kadarı ÖTV motorlu taşıtlardan geliyor? Bu da önemli bir gösterge.
2000 yılından bu yana bu oran 2020 yılına kadar %5’e ulaşmadı. İlk yıllarda bu oran %2-3 civarında seyrederken, 2015 yılında %4,2’ye yükseldi. 2019 yılında bu oran %2 idi. Bu ne anlama gelir? Devletin 2019 yılında tahsil ettiği 100 liranın 2 lirası motorlu taşıtlardan toplanan özel tüketim vergisinden geldi.
2020 yılında bu oran ilk kez %5’in üzerine çıktı. 2022’de %7,1’e ulaştı. 2023’te ise %9,8’e yükselerek tüm zamanların rekorunu kırdı. Hükümetin bu yıl şu ana kadar topladığı 100 lira verginin 9 lira 80 kuruşunu motorlu kara taşıtları tüketim özel vergisinden geldi.
Ayrıca buna KDV dahil değildir.
